ซับบอรด์เป็นแผ่นกระดานที่ออกแบบมาให้ยืนพาย มีทั้งชนิดที่เป็นแผ่นแข็งถและที่เป็นแบบสูบลมให้พองออกมาเป็นแผ่นรับน้ำหนักการยืนได้สบายๆ
ซับบอรด์มาจากภาษาอังกฤษว่า SUP (Stand Up Paddle board) แปลตรงตัวคือบอรด์ยืนพาย แต่ใครจะนั่งพาย คุกเข่าพายก็ไม่ว่ากัน
ข้อดีของการพายซับบอรด์คือได้ยืน คนพายสามารถมองไปไกลๆได้ชัดกว่านั่งพายเรือนานๆ ซึ่งการนั่งจะค่อนข้างเมื่อยขบ ข้อจำกัดเล็กน้อยของซับบอรด์คือ การทรงตัวต้องใช้สมาธิมากกว่า ต้องคำนวณน้ำหนักที่เรากดลงที่ฝ่าเท้าสองข้างให้พอดีตลอดเวลา ไม่ว่าจะตอนลุกตอนนั่ง ตอนเลี้ยว ตอนมีคลื่นเรืออื่นเข้ามา หรือตอนจะเบรคชะลอเรือ
สุดสัปดาห์คราวนี้ ผมได้รับการชักชวนจากคุณต้น นักธุรกิจจากสมุทรสาครให้ไปร่วมคณะพายซับบอรด์สำรวจคลองพิทยาลงกรณ์ที่รอยต่อระหว่างเขตบางขุนเทียน กรุงเทพกับ จังหวัดสมุทรสาครใกล้กับย่านนาเกลือที่ผมเคยไปดูนกน็อตนั่นเองครับ
นับเป็นที่ทำกิจกรรมสารพันใกล้กรุงที่เดินทางสะดวกดี
การพายซับบอรด์ในคลองระดับท้องถิ่นอย่างนี้ดีตรงที่วิวสวย เรือแล่นไปมาน้อย ต้นไม้ต่างๆของป่าชายเลนยังมีเป็นแนว แม้ไม่ถึงกับพุ่มหนาทึบ แต่พายแล้วให้ความรู้สึกอยู่กลางธรรมชาติ สงบ และมีลมสบาย
การจัดกิจกรรมแบบใกล้ปากอ่าวอย่างนี้ ผู้จัดอธิบายว่าต้องมีการเตรียมการเเยะพอควร คำนวณเรื่องน้ำขึ้น-น้ำลงให้ดี เพราะถ้าขาไปเป็นน้ำลงขากลับอาจมาได้ไม่ถึงจุดตั้งต้น เพราะแรงไหลของน้ำคืนทะเลจะทำให้พายสวนแรงน้ำได้ยากขึ้น และบางช่วงของก้นคลองอาจตื้นเขินจนเกิดสันดอนเลนที่แม้แต่แผ่นกระดานซับบอรด์ก็อาจครูดติดท้องคลองได้
ผู้จัดเล่าว่าควรต้องคำนวณเรื่องทิศทางลม และการมาของฝนไว้ล่วงหน้าบ้าง
การยืนพายนั้นทำให้เรามีสภาพที่เหมือนเรือใบอย่างหนึ่ง ถ้าลมพัดแรง เราอาจสู้แรงลมเหนื่อยเอาการ ใครพายแข็งก็แล้วไป แต่ถ้าคนหัดพายใหม่ๆก็ควรเลือกเส้นทางที่มีทิวแสมทิวโกงกางบังลมให้น่าจะดีกว่า
ส่วนเรื่องพยากรณ์อากาศ แม้คนทำกิจกรรมทางน้ำจะไม่กลัวเปียก แต่การยืนพายโด่เด่อยู่กลางลำน้ำขณะฟ้าคะนองก็ไม่ใช่เรื่องสนุก
ซับบอรดมาตรฐานจะมาพร้อมพายก้านยาวที่ตัวพายจะลอยน้ำเองได้ถ้าทำพายตกน้ำไป
มีสายรัดข้อเท้าผู้พายให้ผูกติดกับแผ่นบอรด์เผื่อตกน้ำจะได้ว่ายกลับมาขึ้นบอรด์ได้ง่าย
ใต้แผ่นบอรด์จะมีครีบที่ถอดเก็บได้ยามขึ้นฝั่ง ครีบนี้จะช่วยให้บอรด์พุ่งไปข้างหน้าแบบมีทิศทางหน่อยเวลาที่เราพายครับ
การพายที่ถูกต้องควรเป็นการยืนตรงไม่ย่อเข่า มือจับพายในลักษณะที่เมื่อยกพายชูขึ้นเหนือศรีษะด้วยสองแขนแล้วข้อศอกสองข้างของผู้พายจะตั้งฉากเท่าๆกัน
สิ่งที่ขาดไม่ได้อีกอย่างคือเสื้อชูชีพไว้พยุงตัวหากตกจากแผ่นบอรด์ลงไปในน้ำ ไม่ว่าคุณจะว่ายน้ำเก่งเพียงใด
ความปลอดภัยก็ต้องมาก่อนเสมอ
อ้อ ใครสวมแว่นตาควรมีสายรัดขาแว่นให้เรียบร้อย เพราะแว่นตาจมลงคลองไปจะกู้คืนได้ยาก
สำหรับผู้ที่เพียงต้องการลองกิจกรรมก็สามารถเช่าบอรด์จากผู้ให้บริการมาลองใช้เป็นครั้งคราวได้ ในราคาไม่กี่ร้อยบาทต่อหน
ครั้งนี้ก็เช่นกัน ผู้มาร่วมกิจกรรมสามารถเช่ายืมแผ่นบอรด์อย่างดีพร้อมอุปกรณ์คือพายและเสื้อชูชีพในราคา800บาท แถมน้ำดื่ม และอาหารหนึ่งอิ่มให้ด้วยในตอนจบ ใครพายไม่เป็นก็สอนให้ และระหว่างพายไป ผู้จัดยังมีทีมตามสนับสนุนทั้งไปและกลับ
กิจกรรมการพายซับบอรด์ สามารถร่วมไปกับการพายแคนู และพายคายัคได้
(แคนูต่างกับคายัคอย่างไรดูที่ https://www.x-trailjam.net/%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B8%AB%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B9%84%E0%B8%A1%E0%B9%88-%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B9%81%E0%B8%84%E0%B8%99%E0%B8%B9%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B9%80/ )
แต่เนื่องจากคายัคและแคนูเป็นการนั่งพาย จุดศูนย์ถ่วงของคายัคและแคนูจึงอยู่ต่ำกว่า การทรงตัวก็จะง่ายกว่าจึงสามารถจ้วงจ้ำเคลื่อนเรือไปได้เร็วกว่ายืนพายซับบอรด์ อีกทั้งทรงเรือเป็นแบบแหลมตัดคลื่น ไม่ได้มาเป็นแผ่นๆอย่างซับบอรด์ จึงแหวกน้ำไปได้ดีกว่า
แต่ถ้าเป็นการพายเป็นกลุ่ม การควบคุมปรับระดับความเร็วร่วมๆกันไปย่อมสามารถทำได้
ซับบอรด์มีแรงพยุงดีมาก คนน้ำหนักเยอะก็สามารถใช้ซับบอรด์ได้ไม่ยาก
การขึ้นลงก็ง่ายกว่า วันนี้มีผู้ร่วมกิจกรรมนำสุนัขไซบีเรียนฮัสกี้ ตัวโตสง่า อายุเพิ่งจะขวบเดียว สวมเสื้อชูชีพช่วยพยุงพร้อมสายจูงมายืนบนบอรด์พายไปด้วยกัน สร้างสีสรรให้คณะสำรวจกิจกรรมเป็นอย่างดี
บางรุ่นมีคนนัดพาสุนัขแสนรักไปออกพายร่วมกันก็มี
น้องสุนัขไซบีเรียนที่มาวันนี้ดูชิลมาก ไม่กลัวน้ำ ไม่กลัวโคลง และไม่ตื่นเมื่อมีใครพายมาเข้าใกล้
เชื่อฟังเจ้าของอย่างสุภาพ และนิ่งอย่างเหลือเชื่อ
สาวๆหลายคนพายซับบอรด์ด้วยการนั่งพายบ้าง คุกเข่าพายบ้าง นัยว่าคงทรงตัวแบบนั้นถนัดกว่า และคงไม่อยากต้องยืนรับแดด
บางบอรด์เป็นครอบครัวของพ่อกับลูก หรือแม่กับลูก ใช้บอรด์เดียวกันร่วมกับเด็กเล็กได้ร่วมกันซึมซาบกับลมธรรมชาติ และเพลินไปกับความเงียบ มีเสน่ห์ของคุ้งน้ำ และลำคลองที่เป็นน้ำกร่อย
คราวนี้เราเลือกเส้นทางที่พายไปกลับระยะทาง 6 กิโลเมตรครับ
เอาแผ่นซับบอรด์ลงน้ำกันราวบ่าย3โมง เลือกมุ่งเส้นทางที่เราจะหันหลังให้แดดบ่ายไปเรื่อย เพื่อเวลาขากลับก็จะเป็นเวลาราว5โมงเย็นเศษ แม้มีแสงแต่จะไม่เป็นแดดแยงตา เวลาขาออกเป็นเวลาน้ำทะเลกำลังจะขึ้นสูงสุด ดังนั้นเมื่อออกพายไปน้ำจะนิ่งสงบ จากนั้นน้ำจึงค่อยๆเคลื่อนกลับทะเลอย่างช้าๆ ช่วยดึงให้เราเคลื่อนไปข้างหน้าเบาๆ
เราเลี้ยวเข้าคลองซอยที่แคบลงเพื่อให้ทุกคนได้ซึมซับกับวิวต้นไม้เขียวๆแน่นๆทั้งสองฝั่งน้ำ ช่วงนี้ผักตบชวาไม่มีเลย ทั้งที่คลองแรกซึ่งเราตั้งต้นกิจกรรมและในคลองย่อย นับว่าดีงามมาก
อย่างไรก็ดี เรายังพอจะพบเห็นขยะลอยน้ำบ้าง ติดตามกิ่งก้านต้นแสมต้นโกงกางบ้าง มีทั้งขยะเล็กและใหญ่ บางชิ้นคงลอยน้ำมานานแล้วจนตะไคร่จับลื่นมือ บางชิ้นน้ำขึ้นพัดเข้าไปติดในดงกิ่งไม้ ส่วนใหญ่เป็นขยะบกที่น่าจะถูกลมพัดจนปลิวหรือกลิ้งมาตกคลอง
ซับบอรด์กินน้ำไม่ลึก จึงช่วยให้เราพายตามเข้าไปในย่านน้ำตื้นริมฝั่งเพื่อคว้าขยะลอยน้ำเหล่านั้นขึ้นวางบนแผ่นบอรด์เพื่อเอากลับออกมารวบรวมได้
ผมเหลือบเห็นลังโฟมขนาดใหญ่ที่ลอยติดอยู่ในดงกิ่งไม้ จึงเลือกที่จะพายเข้าไปเก็บลังโฟมนั้นมาวางบนบอรด์ของตัวเอง แล้วย้ายขยะสารพัด ซึ่งส่วนใหญ่เป็นขยะพลาสติก และขวดเครื่องดื่มมาใส่ในลังโฟมแทน
ขยะพลาสติกกับโฟมนั้นร้ายกาจนัก ย่อยสลายช้าเป็นร้อยปี ไม่เก็บออกก็จะคาอยู่เป็นศตวรรษ ไม่ก็ลงทะเลไปซึ่งจะยิ่งเก็บยาก
วันนี้เราเก็บได้ตั้งแต่ฝาถังพลาสติก ขาดพลาสติก ถุงพลาสติก ถุงขยะเล็กที่มัดปากถุงหลุดลอยน้ำมา ยางในของรถมอเตอร์ไซค์ ซองขนมอบกรอบ และปลายเชือกสารพัดความยาวมาพอสมควร
ในช่วงที่เราพายกลับ เกิดมีฝนลงเม็ดจากซาๆ เป็นซ่าๆ แล้วก็กลายเป็นซู่ๆ
คือฝนทยอยตกหนักขึ้นหนักขึ้นแบบไม่ลืมหูลืมตา ดีที่ไม่มีฟ้าคะนอง ผมเห็นประโยชน์ของปีกหมวกที่สวมศรีษะอีกครั้งก็ตรงนี้ เพราะปีกหมวกช่วยลดน้ำฝนที่จะกระเด็นเข้าตาได้ดี
อีกอย่างที่ได้ประโยชน์มากคือถุงกันน้ำ ใส่โทรศัพท์มือถือ ใส่กล้องถ่ายรูปและหรือกระเป๋าสตางค์ได้ปลอดภัย ไม่กลัวตกน้ำไม่กลัวฝนเปียก
ฝนหนักเอาเรื่อง และไม่มีทีท่าจะหยุดง่าย
ฟ้าเริ่มอ่อนแสงลงอย่างรวดเร็วเพราะเมฆบัง
เราทุกคนต่างเร่งฝีพายมุ่งกลับ สู้ทั้งลมและฝน สู้ทั้งจังหวะน้ำลง แต่ทุกคนก็สามารถพายกลับมารวมตัวในจุดตั้งต้นได้โดยเรียบร้อย ขนขยะขึ้นฝั่ง เพื่อรอส่งให้รถขยะเทศบาลมารับไปจัดการในวันต่อไป
ผู้จัดกิจกรรม เป็นกลุ่มคนหนุ่มสาวในพื้นที่ มีเพื่อนมีพี่ที่เคยทำกิจกรรมร่วมกันจากที่อื่นมาช่วยๆกัน พยายามสร้างแผนกิจกรรมให้เกิดการท่องเที่ยวเชิงกีฬาทางน้ำ กิจกรรมเชิงผจญภัยในท้องถิ่น กิจกรรมสำรวจศึกษาธรรมชาติใกล้ชานกรุง กิจกรรมที่ร่วมกันได้ง่ายของคนในครอบครัว นับว่าเป็นความตั้งใจที่ดีงาม
หลังขึ้นจากน้ำ เพียงใช้นิ้วกดกระเดื่องเอาลมออกจากในซับบอรด์ ถอดครีบใต้บอรด์ออก ม้วนแผ่นซับบอรด์เก็บ จนเหลือขนาดเท่าๆม้วนผ้านวมใส่ท้ายรถได้ หลังทุกคนล้างตัวแล้ว ผู้จัดกิจกรรมเเตรียมผัดไทยกุ้งสดฝีมือชาวบ้านให้ทานพอคลายหิวคืนพลังก่อนอำลาแยกย้ายขับรถกลับถิ่นด้วยความอิ่มใจที่ได้ออกกำลังกาย ได้มิตรใหม่ ได้รับรู้ว่าธรรมชาติใกล้กรุง ใกล้ปากอ่าวนั้น สงบ มีเสน่ห์ และยังค่อนข้างสะอาด
ระหว่างนั่งรถกลับบ้าน ผมนึกดีใจที่ได้ไปตากแดด อาบน้ำฝนและตกเรือเปียกปอนด้วยกันกับผู้ร่วมกิจกรรม
อิ่มใจที่ได้เห็นคนถิ่นเลือกทำกิจกรรมที่มีสีสรร ไม่รบกวนธรรมชาติ ไม่รบกวนวิถีชีวิตชาวบ้าน เปิดบริการให้ผู้มาเยี่ยมเยือนจากภายนอก สามารถมีกิจกรรมร่วมกันและร่วมกับคนในท้องถิ่นอย่างนี้
นับเป็นกิจกรรมสีเขียว โลว์คาร์บอนที่ลำน้ำส่วนใหญ่ในไทยก็พอทำได้ ถ้าสำรวจเส้นทางไว้อย่างรอบรู้
ท่องเที่ยวไทยจะฟื้นตัวครั้งใหม่ ด้วยความใส่ใจ และใช้ประโยชน์ร่วมกับสิ่งแวดล้อมอย่างทะนุถนอม ไทยเที่ยวไทยอาจไม่ทำให้รวยเร็ว แต่ถ้ารวยมิตรและเป็นกำลังช่วยให้คลองในไทยทุกที่มีสภาพที่ดี มีสภาพแวดล้อมที่รื่นรมย์ เราก็คงได้ทั้งความยั่งยืน และได้หยิบยื่นรอยยิ้มให้กันและกันได้งดงามในทุกที่ที่ท่องไป
วีระศักดิ์ โควสุรัตน์
สมาชิกวุฒิสภา
รองประธานกรรมาธิการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ของวุฒิสภา
อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา
