นางศุภจี สุธรรมพันธุ์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ เปิดเผยว่า ตลาดข้าวโลกเปลี่ยนไป ผู้บริโภคไม่ได้เลือกข้าวจากความเคยชิน แต่ให้ความสำคัญกับรสชาติ แหล่งที่มา เรื่องราวผู้ผลิต และข้อมูลประกอบการบริโภค “ข้าวไทยต้องมีสิ่งที่จับต้องได้ ไม่ใช่ขายด้วยชื่อพันธุ์เพียงอย่างเดียว ถ้าบอกได้ว่ารสชาติเป็นอย่างไร เหมาะกับเมนูแบบไหน หรือผลิตจากพื้นที่ใด จะทำให้ผู้ซื้อทั่วโลกเห็นคุณค่าที่แท้จริง และพร้อมจ่ายในราคาที่สูงขึ้น
ทั้งนี้ไทยผลิตข้าวปีละ 20 กว่าล้านตัน และพึ่งพาการส่งออกมากกว่าครึ่ง ในขณะที่ผลผลิตต่อไร่ยังตามหลังประเทศคู่แข่ง เช่น เวียดนามที่ได้เฉลี่ย 1,200 กก./ไร่ ขณะที่ไทยเฉลี่ย 600–700 กก./ไร่ กระทรวงพาณิชย์จึงเร่งขับเคลื่อนให้ข้าวไทยเปลี่ยนสู่ “ตลาดเฉพาะทาง” มากขึ้น โดยใช้จุดแข็งด้านความหลากหลายกว่า 5,000 สายพันธุ์เป็นตัวนำ และเริ่มต้นส่งเสริม 200 กลุ่มเกษตรกรต้นแบบในเฟสแรก หากไทยสามารถสร้างระบบข้อมูล รสชาติ อัตลักษณ์ และเรื่องราวของข้าวแต่ละชนิดได้อย่างชัดเจน “ผู้ซื้อทั่วโลกจะเลือกข้าวไทยเหมือนเลือกกาแฟหรือไวน์”
นายวิทยากร มณีเนตร อธิบดีกรมการค้าภายใน กล่าวว่า กระทรวงกำลังสร้างระบบตลาดใหม่ที่สะท้อนคุณภาพจริงของข้าวไทย โดยรวบรวมกลุ่มผู้ผลิตกว่า 700–800 กลุ่มทั่วประเทศขึ้นฐานข้อมูล และคัด 200 กลุ่มแรกเข้าสู่กระบวนการยกระดับคุณภาพเพื่อเชื่อมโยงตลาดทั้งในและต่างประเทศ “เมื่อข้อมูลโปร่งใส ผู้ผลิตจะไม่ถูกเหมารวมราคาอีกต่อไป ข้าวแต่ละชนิดจะถูกซื้อขายตามคุณภาพจริง เป็นรายได้ที่ยั่งยืนกว่าเดิม”
นายนพธรรม วาณิช ผู้ร่วมก่อตั้ง Rice Hub ระบุว่า ไทยมีความหลากหลายของข้าวมากที่สุดประเทศหนึ่ง แต่ในระบบการค้าใช้จริงเพียงไม่กี่พันธุ์ ทำให้ไม่ตอบโจทย์ตลาดยุคใหม่ที่ต้องการข้าวเฉพาะทาง “เราเริ่มจากการชิมและบันทึก Flavor Notes เพื่อสร้างภาษากลางของรสชาติข้าว เหมือนวงการไวน์หรือกาแฟพิเศษ จากนั้นพบว่าข้าวอย่างข้าวลืมผัว ข้าวหอมใบเตย หรือข้าวไร่ดอกข่า ล้วนมีคาแรกเตอร์เฉพาะแบบที่ตลาดพรีเมียมต้องการ เราจึงใช้คำว่า ‘ข้าวประณีต’ เพื่ออธิบายคุณลักษณะนี้
นายอัฐพล ไชยอนันต์ นายกสมาคมดิจิทัลเพื่อการศึกษาไทย (TDeD) กล่าวว่า ข้อมูลคือหัวใจของ New Rice Economy เพราะทำให้ผู้ซื้อสามารถตรวจสอบได้จริง “ถ้าข้าวดีแต่ไม่มีข้อมูลรองรับ ก็ขายไม่ได้ในราคาที่ควรจะเป็น วันนี้เชฟ โรงแรม ผู้ประกอบการอาหาร หรือผู้ซื้อจากต่างประเทศสามารถเลือกข้าวจากฐานข้อมูลจริง ไม่ใช่จากความรู้สึกหรือการเหมารวม
นายช้างน้อย กุญชร ณ อยุธยา กรรมการผู้จัดการบริษัท คลาวด์แอนด์กราวนด์ ผู้จัดงาน Thailand Rice Fest 2025 กล่าวว่า งานปีนี้เป็นปีที่ 3 และจะนำเสนอเศรษฐกิจข้าวยุคใหม่แบบครบวงจร “ที่นี่ไม่ใช่แค่งานชิมข้าว แต่คือพื้นที่ให้ผู้ผลิต–ผู้ประกอบการ–ผู้บริโภค มาพบกันจริง ทั้งการชิม การจับคู่เมนูอาหารกับข้าวแต่ละสายพันธุ์ และ Rice Matching ที่ผู้ประกอบการสามารถซื้อข้าวประณีตโดยตรงจากผู้ผลิตแบบไม่มีตัวกลาง” ภายในในงานจะมีข้าวประณีตกว่า 40 สายพันธุ์ ข้าวท้องถิ่นจับคู่กับอาหารพื้นบ้าน การซื้อขายจริง (Rice Matching) พร้อมนิทรรศการข้าวยั่งยืนและโซนเรียนรู้เชิงโภชนปัญญา
ทั้งนี้งาน Thailand Rice Fest 2025 จะจัดขึ้นวันที่ 4–7 ธันวาคม 2568 เวลา 10.00–20.00 น. ณ IMPACT Exhibition Center Hall 11–12 เปิดให้เข้าชมฟรี
